Proxecto UNDERGY
Tecnoloxías para o desenvolvemento do almacenamento estacional de enerxía renovable con hidróxeno verde integrado nunha rede intelixente
Os compromisos adquiridos por España en materia enerxética levan consigo un amplo despregamento de xeración renovable con obxectivos claramente definidos no PNIEC para o 2030 e un horizonte 100% renovable en 2050. O contexto enerxético actual, no que se enmarca o Proxecto UNDERGY, considera a necesidade de dispoñer dun sistema de almacenamento masivo para xestionar os excedentes de electricidade de orixe renovable e dar seguridade de abastecemento ao sistema enerxético. Só dispoñendo de capacidade de almacenamento de enerxía dabondo seremos quen de xestionar as flutuacións estacionais de enerxía renovable.
O proxecto UNDERGY (UNDERground enerGY) investigará as bases tecnolóxicas para mellorar a competitividade do almacenamento estacionario de enerxía renovable mediante hidróxeno verde.
UNDERGY formula o aproveitamento da enerxía renovable, integrando nunha rede intelixente a xeración renovable e o almacenamento estacional de enerxía de alta capacidade, mediante dúas pancas:
- o almacenamento no subsolo de enerxía renovable, empregando H2 verde.
- a creación dun sistema de xestión eficiente da enerxía.
O proxecto fomenta o aproveitamento das actuais redes nacionais de infraestruturas gasistas e eléctricas cara á necesaria transformación nunha rede de distribución 100% renovable. A penetración do hidróxeno como vector enerxético renovable e o seu almacenamento no subsolo encóntrase aínda nunha etapa incipiente, o que dota o proxecto dun forte carácter innovador.
O Proxecto UNDERGY é o plan dun consorcio liderado por Petroleum Oil & Gas España (filial de Naturgy) e outras 5 empresas: Gas Natural Comercializadora (Grupo Naturgy), Ayterra, Gessal, H2B2 e Técnicas Reunidas. A duración prevista é de 39 meses, ata finais de 2024.
Ademais, tamén colaboran 6 organismos de investigación de referencia: Centro Nacional do Hidróxeno, Instituto Xeolóxico e Mineiro de España, Universidad Politécnica de Madrid, Universidad de Salamanca, Universidad de Loyola e Tecnalia, os cales posúen unha capacidade tecnolóxica complementaria para levar a cabo todas as actividades de investigación propostas ao longo do proxecto.
O proxecto UNDERGY conta cun orzamento total de 5.599.227,00 € e unha axuda de 3.490.674,75 €. Foi subvencionado polo Centro para o Desenvolvemento Tecnolóxico Industrial (CDTI), no marco da convocatoria 2021 do Programa MISIÓNS CIENCIA E INNOVACIÓN (Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia), e conta co apoio do Ministerio de Ciencia e Innovación. A axuda outorgada ao proxecto conta co financiamento da Unión Europea a través do Fondo Next GenerationEU.
Estrutura Proxecto UNDERGY
6 actividades complementarias de investigación
Petroleum Oil & Gas España liderará todo o proxecto, sendo ademais o Grupo Naturgy líder en dúas actividades específicas: Actividade 2, a través de Petroleum Oil & Gas España, e Actividade 6, a través de Gas Natural Comercializadora. Para iso, contaremos co apoio do Centro Nacional do Hidróxeno, o Instituto Xeolóxico e Mineiro de España, a Universidad Politécnica de Madrid e a Universidad de Salamanca.
Dentro da área do subsolo, o proxecto centrarase en validar a conversión do noso xacemento de gas Palancares como almacenamento subterráneo de hidróxeno verde. Para iso realizaranse diversos estudos de laboratorio sobre mostras do almacén que poderán nun futuro estenderse a outros almacéns de similares características.
O obxectivo desta actividade, liderada pola empresa Gessal consiste en investigar e determinar a capacidade de almacenamento de hidróxeno verde no subsolo terrestre peninsular, habilitando unha ferramenta que permita o estudo da potencialidade dos emprazamentos e estruturas xeolóxicas adecuadas (recurso, factibilidad, potencialidade).
Petroleum Oil & Gas España abordará a viabilidade do almacenamento de H2 verde sobre unha estrutura piloto. Un xacemento de gas natural esgotado localizado no Aljarafe (Sevilla) servirá a escala de laboratorio, para investigar as reaccións da mestura de gases ( H2-CO2- CH4) e rocas contedoras. Ademais da viabilidade para almacenar H2 investigarase a potencial metanización que puidese producirse no subsolo pola inxección conxunta de H2 verde e CO2 capturado. Finalmente realizarase unha modelización 4D do almacenamento piloto.
Valorarase, doutra banda, a posibilidade de escalar os resultados obtidos nesta actividade a outros xacementos depletados de similares características.
Liderada pola empresa H2 B2, o obxectivo da actividade consiste en analizar as principais tecnoloxías do proceso electrolítico para producir H2 a partir da integración de diferentes fontes de xeración de electricidade renovable e calidades de auga. A actividade pretende o deseño conceptual dun novo electrolizador de 20 MW apto para operar sobre grandes almacenamentos de enerxía (tipo xeolóxico) e deseñado ad hoc para funcionar baixo os parámetros de operación da enerxía renovable.
O obxectivo desta actividade, liderada por Técnicas Reunidas, consiste en investigar as posibilidades de reconversión das instalacións gasistas do emprazamento piloto para o uso de gas hidróxeno e a optimización técnico-económica dos novos procesos necesarios. Estudo conceptual e deseño validado en laboratorio segundo un escenario inicial de transición no que se xestionen mesturas de H2 (20%) e CH4 (80%), e un escenario final que conlevará o deseño específico para a xestión de gas hidróxeno puro (100%).
O obxectivo desta actividade, liderada pola empresa Ayterra, consistirá en avaliar os potenciais riscos relacionados co almacenamento de hidróxeno verde no subsolo. Abordaranse aspectos ambientais, hidroxeolóxicos, geotécnicos e geomorfológicos, incluída o perigo sísmica, @teniendo en cuenta os procesos de electrolisis e trasfega de gases en instalacións de superficie ( H2-CO2- CH4). Incluirá o deseño dunha rede de monitorización ambiental para unha futura fase operativa.
Considerando o potencial de metanación in situ determinado no laboratorio, avaliarase o aprovisionamento de CO2, a capacidade de redución de emisións asociada ao almacenamento piloto e o eventual aproveitamento da infraestrutura existente.
O obxectivo desta actividade, liderada por Gas Natural Comercializadora, consistirá en expor un sistema integrado eficiente de xestión da enerxía, axuntando xeración renovable e almacenamento estacional de H2 verde. Para iso realizaranse diversos estudos técnico-económicos fronte a distintos escenarios do sistema enerxético, perseguindo a evitación das verteduras e o aproveitamento óptimo do recurso renovable, nos que se tomará como referencia o grao de penetración da xeración renovable do Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima ( PNIEC).
Adicionalmente, elaborarase un Sistema de Información Xeográfica que recollerá a capacidade de almacenamento estacional en subsolo, así como diversa información relevante do sistema enerxético como datos de xeración, demanda, recurso renovable, redes, etc.